Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ Siết Chặt Quy Định Từ Chối Cấp Thị Thực Định Cư Đối Với Các Thành Viên Đảng Cộng Sản

Bài viết này được đăng bằng tiếng Anh và được dịch sang tiếng Việt với sự cho phép của tác giả, Gary Chodorow, thuộc Văn phòng Luật Chodorow. Bạn có thể tìm thấy bài viết gốc trên trang web của Gary tại: https://lawandborder.com/u-s-state-department-stiffens-the-bar-on-immigrant-visas-for-communist-party-members/

Giới thiệu

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã cập nhật Sổ tay Ngoại giao (Foreign Affairs Manual – FAM) nhằm tăng cường áp dụng quy định pháp luật về việc từ chối cấp thị thực định cư đối với các thành viên và người có liên hệ với đảng cộng sản. Tóm tắt:

1. Tư cách thành viên không mang tính ý nghĩa: Phiên bản mới của FAM đã loại bỏ các dẫn chiếu trước đây đến án lệ Tối cao Pháp viện cho rằng quy định cấm không áp dụng nếu quan hệ của đương đơn với đảng là không mang tính ý nghĩa, tức là đương đơn “[không] có cam kết với niềm tin chính trị và tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản.”
2. Venezuela: Các quy định mới trong FAM áp dụng không chỉ đối với “đảng cộng sản” mà còn đối với các đảng “xã hội chủ nghĩa”, như Đảng Xã hội Chủ nghĩa Thống nhất Venezuela.
3. Loại trừ vì lý do tư tưởng: Các quy định mới trong FAM cho phép từ chối thị thực chỉ vì lý do tư tưởng, chẳng hạn như “ủng hộ, đoàn kết với, hoặc tán thành” hệ tư tưởng cộng sản.
4. Nhân viên doanh nghiệp nhà nước: Các quy định mới trong FAM “thường” từ chối các nhân viên làm việc trong doanh nghiệp nhà nước, tổ chức phi chính phủ và tổ chức bán chính phủ tại các quốc gia cộng sản.
5. Công chức nhà nước: Các quy định mới trong FAM từ chối những người có “trách nhiệm cấp điều hành” trong chính phủ cộng sản, ngay cả khi những trách nhiệm đó không mang tính chính trị.
6. Nhu yếu phẩm cuộc sống: Phiên bản mới của FAM đã loại bỏ ngoại lệ trước đây đối với những người gia nhập đảng vì cần tiếp cận giáo dục đại học hoặc “việc làm phù hợp với trình độ học vấn và kinh nghiệm của họ.”

Sổ tay Ngoại giao (FAM) là gì?

Sổ tay Ngoại giao (Foreign Affairs Manual – FAM) là tài liệu tổng hợp chính thức các chính sách, thủ tục và trách nhiệm tổ chức của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Đây là tài liệu tham chiếu then chốt dành cho các viên chức lãnh sự, những người bắt buộc phải tuân thủ các quy định trong đó.

Văn bản luật quy định điều gì?

Mục 212(a)(3)(D) của Đạo luật Di trú và Nhập tịch (Immigration and Nationality Act – INA) quy định như sau:

212(a)(3)(D) – Tư cách thành viên đảng toàn trị của người nhập cư

• (i) Quy định chung: Bất kỳ người nhập cư nào là hoặc đã từng là thành viên hoặc có liên hệ với Đảng Cộng sản hoặc bất kỳ đảng toàn trị nào khác (hoặc phân nhánh hay tổ chức liên kết của nó), trong nước hoặc nước ngoài, đều không đủ điều kiện nhập cảnh.
• (ii) Ngoại lệ cho tư cách thành viên không tự nguyện: Quy định tại điểm (i) sẽ không được áp dụng nếu người nước ngoài chứng minh được với viên chức lãnh sự khi nộp đơn xin thị thực (hoặc với Bộ trưởng Tư pháp khi xin nhập cảnh) rằng tư cách thành viên hoặc liên hệ đó là hoặc đã từng là không tự nguyện, hoặc xảy ra khi dưới 16 tuổi, theo yêu cầu pháp luật, hoặc nhằm mục đích có được việc làm, khẩu phần ăn, hoặc các nhu yếu phẩm cần thiết khác cho cuộc sống.
• (iii) Ngoại lệ đối với tư cách thành viên trong quá khứ: Quy định tại điểm (i) sẽ không áp dụng nếu người nước ngoài chứng minh được rằng:
  • (I) tư cách thành viên hoặc liên hệ đã chấm dứt ít nhất:
    • (a) 2 năm trước ngày nộp đơn, hoặc
    • (b) 5 năm trước ngày nộp đơn, nếu người nước ngoài từng là thành viên của đảng đang kiểm soát chính phủ của một quốc gia toàn trị tại thời điểm đó; và
  • (II) người nước ngoài đó không phải là mối đe dọa đối với an ninh Hoa Kỳ.
• (iv) Ngoại lệ cho thành viên gia đình gần gũi: Bộ trưởng Tư pháp có thể, theo toàn quyền quyết định, miễn áp dụng quy định tại điểm (i) đối với người nhập cư là cha mẹ, vợ/chồng, con, anh/chị/em ruột của công dân Hoa Kỳ hoặc là vợ/chồng, con của thường trú nhân hợp pháp, vì lý do nhân đạo, để đảm bảo đoàn tụ gia đình, hoặc khi điều đó vì lợi ích công cộng, nếu người đó không gây đe dọa đến an ninh Hoa Kỳ.

FAM sửa đổi thay đổi cách diễn giải luật như thế nào?

Phiên bản cập nhật ngày 10/6/2025 của 9 FAM 302.5-5(A) đã diễn giải lại Mục 212(d)(3) INA theo hướng thắt chặt việc cấp thị thực định cư cho những người có liên hệ với đảng cộng sản.

Tư cách liên hệ không mang tính ý nghĩa

Phiên bản FAM trước đây, vốn phân tích rằng việc liên hệ với đảng cộng sản có thể thuộc diện ngoại lệ do “không mang tính ý nghĩa” nếu “đương đơn [không] có cam kết với niềm tin chính trị và tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản,” nay đã bị loại bỏ. (9 FAM 202.5-6(B)(6) – ngày 13/06/2024).

Các phiên bản FAM trước đây thừa nhận rằng quy định cấm theo luật không áp dụng đối với “những đương đơn có mối liên hệ hiện tại hoặc trong quá khứ với một tổ chức bị cấm mà không mang tính ý nghĩa.” (9 FAM 302.5-6(B)(2) – ngày 13/06/2024). Khái niệm “liên hệ không mang tính ý nghĩa” là một khái niệm do án lệ tạo ra. (9 FAM 202.5-6(B)(6) – ngày 13/06/2024). Các án lệ liên quan diễn giải ý nghĩa của các thuật ngữ “tư cách thành viên” và “liên hệ.” FAM trước đây giải thích rằng điểm chung trong các án lệ này là: “đương đơn không có cam kết với niềm tin chính trị và tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản.” Id. Dưới đây là tóm tắt của vụ án dẫn đầu, như được mô tả trong FAM trước đây:

Tòa án Tối cao trong vụ Rowoldt kiện Perfetto (355 U.S. 115, năm 1957) phán quyết rằng mối liên hệ của một đương đơn với một tổ chức bị cấm phải cấu thành một sự liên hệ mang tính ý nghĩa, và rằng tư cách thành viên không được xem là tồn tại nếu động cơ chính của việc liên hệ hoàn toàn không mang hàm ý chính trị nào. Phán quyết này đã sửa đổi kết luận trong vụ Galvan kiện Press (347 U.S. 522, năm 1954), theo đó tư cách thành viên được xác lập nếu có cơ sở vững chắc cho thấy đương đơn đã có sự cam kết có ý thức khi gia nhập một tổ chức được biết đến là Đảng Cộng sản và tổ chức này hoạt động như một tổ chức chính trị riêng biệt và tích cực.

9 FAM 202.5-6(B)(6) (06-13-2024).

Vụ Rowoldt kiện Perfetto liên quan đến một người đàn ông đã tham dự các cuộc họp của Đảng Cộng sản Hoa Kỳ và đóng đảng phí trong khoảng một năm. Ông làm việc tại một hiệu sách do Đảng điều hành. Ông khai rằng mục đích gia nhập Đảng là “để có cái ăn cho mọi người.” “Chúng tôi phải đấu tranh để có thức ăn, quần áo và chỗ ở” thông qua việc kiến nghị với chính quyền thành phố, tiểu bang và liên bang về các vấn đề như luật thất nghiệp. Ông phủ nhận việc phản đối các nguyên tắc dân chủ. Ông cũng phủ nhận có bất kỳ cam kết nào với bạo lực hay các mục tiêu phi dân chủ của Đảng. Phần trình bày của ông về các nguyên lý của chủ nghĩa cộng sản không mang tính lý luận – theo quan điểm của Tòa, nó là “không có giá trị làm sáng tỏ.”

Trong phán quyết rằng chính phủ không chứng minh được tư cách thành viên của Rowoldt, Thẩm phán Frankfurter nêu rằng tư cách thành viên đòi hỏi phải có “cam kết” hoặc “mối liên hệ mang tính ý nghĩa”:

Phải có cơ sở vững chắc cho thấy rằng một người nước ngoài đã cam kết với Đảng Cộng sản với nhận thức rằng mình đang “gia nhập một tổ chức được biết đến là Đảng Cộng sản, tổ chức này hoạt động như một tổ chức chính trị riêng biệt và tích cực,” [trích dẫn Galvan,] 347 U.S., trang 528…

[C]húng tôi không thể kết luận rằng lời khai không bị bác bỏ của đương đơn về mối quan hệ của ông với Đảng Cộng sản thể hiện loại liên hệ mang tính ý nghĩa [như luật yêu cầu để xác lập tư cách thành viên]…

[Đ]ộng cơ chủ đạo dẫn đến “liên hệ” của ông với Đảng Cộng sản rất có thể hoàn toàn không mang bất kỳ hàm ý chính trị nào.

(355 U.S. tại trang 120)

Phiên bản hiện tại của FAM gần như phớt lờ tiền lệ của Tối cao Pháp viện này và thay vào đó hướng dẫn các viên chức lãnh sự rằng:

“Nói chung, việc gia nhập đảng cộng sản… là hành vi có chủ ý và một thành viên hoặc người có liên hệ… nhận thức được bản chất chính trị của đảng…. Nếu quý vị gặp trường hợp mà nghi ngờ liệu một đương đơn có thực sự gia nhập một đảng bị cấm một cách có ý nghĩa hay không, hãy gửi yêu cầu đến Văn phòng Visa (VO) để được hướng dẫn thêm.”

(9 FAM 302.5-6(B)(5)(j) – ngày 10/06/2025)

Trong những năm gần đây, nhiều đương đơn xin thị thực định cư lập luận rằng họ không bị điều luật ngăn cấm áp dụng vì mối liên hệ của họ với Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) là không mang tính ý nghĩa – rằng họ gia nhập chỉ để có cơ hội học bổng hoặc phát triển nghề nghiệp, chỉ tham gia tối thiểu vào các hoạt động của Đảng, nhận được rất ít lợi ích từ tư cách thành viên, và không tin tưởng vào hệ tư tưởng cộng sản. Nhiều trường hợp như vậy dường như thuộc phạm vi áp dụng của phán quyết trong vụ Rowoldt kiện Perfetto, như trước đây Bộ Ngoại giao từng tóm lược: mối liên hệ của đương đơn không cấu thành “tư cách thành viên” hoặc “liên hệ” nếu “đương đơn không có cam kết với niềm tin chính trị và tư tưởng của chủ nghĩa cộng sản.”

Tuy nhiên, những lập luận như vậy dường như bị loại trừ theo FAM đã sửa đổi, ngoại trừ khả năng gửi yêu cầu đến Văn phòng Visa. Không có hướng dẫn nào được đưa ra về các tiêu chí mà Văn phòng Visa sẽ sử dụng để giải quyết những trường hợp như vậy.

Mở rộng định nghĩa “liên hệ” sang các đảng xã hội chủ nghĩa

FAM mới quy định rằng: “Các đảng mang tên gọi hoặc hệ tư tưởng chính trị là ‘xã hội chủ nghĩa’, hoặc theo bất kỳ cách nào cổ vũ cho hệ tư tưởng chính trị cộng sản – chẳng hạn như việc tập thể hóa tài sản tư nhân và phương tiện sản xuất – đều được xem là ‘tổ chức liên kết’ (affiliates) của một đảng cộng sản.” Do đó, tư cách thành viên hoặc mối liên hệ với các đảng như vậy thuộc phạm vi điều chỉnh của quy định pháp luật.

FAM liệt kê các ví dụ cụ thể, bao gồm: Đảng Thống nhất Xã hội Chủ nghĩa Đức (Socialist Unity Party of Germany), Đảng Lao động Triều Tiên (Workers’ Party of Korea), Đảng Dân chủ Xã hội Triều Tiên (Korean Social Democratic Party), và Đảng Xã hội Chủ nghĩa Thống nhất Venezuela (United Socialist Party of Venezuela).

(9 FAM 302.5-6(8)(4) – ngày 10/06/2025)

Liên hệ tư tưởng cũng bị coi là “liên hệ”

Quy định pháp luật không chỉ áp dụng đối với tư cách “thành viên” của đảng cộng sản mà còn bao gồm cả “liên hệ” (affiliation) với đảng này. Mục 101(e)(2) của Đạo luật Di trú và Nhập tịch (INA) đưa ra một định nghĩa một phần về “liên hệ” như sau:

“Việc quyên tặng, cho vay, hoặc hứa hẹn hỗ trợ bằng tiền hoặc bất kỳ tài sản có giá trị nào cho bất kỳ mục đích nào đối với một tổ chức sẽ được suy đoán là tạo thành mối liên hệ với tổ chức đó; tuy nhiên, đoạn này không được hiểu là định nghĩa duy nhất về ‘liên hệ’.”

Phiên bản FAM trước đây không cấm một người chỉ dựa trên hệ tư tưởng của họ:

Liên hệ yêu cầu hành động tích cực: Việc chỉ đơn thuần quan tâm về mặt tư tưởng, bày tỏ sự đồng cảm, hoặc ủng hộ các hệ tư tưởng của Đảng Cộng sản hoặc các đảng toàn trị khác sẽ không được xem là “liên hệ” với tổ chức đó, trừ khi đi kèm với một hành động tích cực và tự nguyện nào đó nhằm hỗ trợ, cung cấp tiền bạc hoặc vật có giá trị khác.

(9 FAM 302.5-6(B)(4)(e)(3) – ngày 13/06/2024)

Tuy nhiên, FAM sửa đổi lại quy định ngược lại như sau:

Liên hệ không yêu cầu hành động tích cực: Việc ủng hộ, thể hiện tình đoàn kết với, hoặc tán thành hệ tư tưởng của Đảng Cộng sản hoặc các đảng toàn trị khác được xem là đủ để cấu thành “liên hệ” với tổ chức đó.

(9 FAM 302.5-6(B)(4)(e)(4) – ngày 10/06/2025)

Liên hệ do làm việc trong chính phủ cộng sản, cơ quan do nhà nước kiểm soát, quân đội, hoặc doanh nghiệp nhà nước

• Làm việc trong chính phủ cộng sản hoặc tổ chức do chính phủ kiểm soát ở vị trí có “trách nhiệm chính trị hoặc cấp điều hành” hiện được xem là tạo thành mối “liên hệ” với đảng cộng sản. (9 FAM 302.5-6(B)(4)(f)(1) – ngày 10/06/2025). Không có định nghĩa cụ thể nào về “trách nhiệm cấp điều hành” được đưa ra. Ngược lại, trong phiên bản FAM trước, chỉ những công việc “mang tính chính trị” trong chính phủ cộng sản mới bị coi là “liên hệ” với đảng. Phiên bản cũ cũng không đề cập đến trách nhiệm ở cấp điều hành. (9 FAM 302.5-6(B)(4)(f)(1) – ngày 13/06/2024). Ngoài ra, FAM trước còn nêu rõ rằng “nhân viên chính phủ cấp thấp, không có chức vụ lãnh đạo” không bị áp dụng quy định này (rank-and-file government workers). (9 FAM 302.5-6(B)(3)(f)(1) – ngày 13/06/2024). Hiện chưa rõ liệu quy định này đã bị xóa hay chỉ bị ẩn đi.
• Phục vụ trong quân đội của một quốc gia cộng sản hiện được coi là tạo thành liên hệ nếu việc phục vụ đó là “liên tục” hoặc ở “cấp bậc cao” (ví dụ: sĩ quan). (9 FAM 302.5-6(B)(4)(f) – ngày 10/06/2025). Trước đây, việc phục vụ như vậy chỉ có thể bị coi là liên hệ. (9 FAM 302.5-6(B)(4)(g) – ngày 13/06/2024).
• Một quy định mới nêu rằng: “Doanh nghiệp nhà nước, tổ chức phi chính phủ và tổ chức bán chính phủ tại các quốc gia cộng sản hoặc do cộng sản kiểm soát thường là công cụ của đảng cầm quyền, được sử dụng để kiểm soát xã hội dân sự và thực hiện các mục tiêu chính trị. Việc làm hoặc có liên hệ với các tổ chức như vậy nhìn chung sẽ bị coi là có liên hệ với một đảng bị cấm.” (9 FAM 302.5-6(B)(4)(h) – ngày 10/06/2025).

Liên hệ với đảng nhằm đáp ứng các nhu yếu phẩm của cuộc sống

Quy định pháp luật về việc từ chối cấp thị thực định cư (IV) bao gồm một ngoại lệ dành cho những người có mối liên hệ với một tổ chức bị cấm là do không tự nguyện, bao gồm cả trường hợp liên hệ đó là “cần thiết” để “có được việc làm, khẩu phần thực phẩm, hoặc các nhu yếu phẩm thiết yếu khác của cuộc sống.”

Phiên bản FAM mới tập trung vào cách định nghĩa từ “nhu yếu phẩm,” và xác định đó là mức tối thiểu của việc làm, thực phẩm, v.v. vốn “thường xuyên sẵn có đối với phần còn lại của dân số.” Nếu việc liên hệ với đảng là nhằm đạt được lợi ích kinh tế cao hơn mức tối thiểu đó, thì đương đơn không thuộc diện được hưởng ngoại lệ này.

(9 FAM 302.5-6(8)(6)(e)(2) – ngày 10/06/2025)

Trong khi đó, phiên bản FAM trước định nghĩa “nhu yếu phẩm” một cách mơ hồ hơn, là những thứ cần thiết để duy trì “mức sống tối thiểu trong một xã hội văn minh.”

(9 FAM 302.5-6(B)(7)(e)(1)(B) – ngày 13/06/2024)

FAM trước còn nêu rõ rằng nhu yếu phẩm bao gồm cả “việc làm phù hợp với trình độ học vấn và kinh nghiệm của đương đơn.”

(9 FAM 302.5-6(B)(7)(e)(3) – ngày 13/06/2024)

Và, không giống như phiên bản hiện tại, phiên bản FAM trước đây còn nêu rõ rằng việc tiếp cận giáo dục đại học là một trong những nhu yếu phẩm của cuộc sống.\

(9 FAM 302.5-6(B)(7)(e)(2) – ngày 13/06/2024)

Hộ chiếu công vụ là dấu hiệu của liên hệ

Phiên bản FAM mới quy định rằng việc sở hữu hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu đặc biệt, hoặc hộ chiếu công vụ do một chính phủ cộng sản cấp “cho thấy” khả năng có liên hệ với đảng cộng sản. (9 FAM 302.5-6(B)(4)(f)(3) – ngày 10/06/2025).

Điều này dường như cho thấy sự nới lỏng so với phiên bản FAM trước, vốn quy định rằng việc sở hữu loại hộ chiếu như vậy “làm tăng khả năng” tồn tại mối liên hệ với đảng cộng sản. (9 FAM 302.5-6(B)(3)(f)(3) – ngày 13/06/2024).

CÔNG TY TNHH ENTERLINE & PARTNERS

Văn phòng TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam

146C7 Nguyễn Văn Hưởng, phường Thảo Điền,
Quận 2, TP Thủ Đức,
TP Hồ Chí Minh, Việt Nam

Điện thoại: +84 933 301 488
Email: info@enterlinepartners.com
Facebook: Enterline & Partners – Dịch vụ Thị thực và Định cư Hoa Kỳ
TikTok: @eapvn
YouTube: @EnterlineAndPartnersConsulting
Website: http://enterlinepartners.com

Văn phòng Manila, Philippines

Tầng 37 Tòa nhà LKG
Số 6801 Đại lộ Ayala
Thành phố Makati, Philippines 1226

Điện thoại: +63 917 543 7926
Email: info@enterlinepartners.com
Facebook: Enterline and Partners Philippines
Website: https://enterlinepartners.com/language/en/welcome/

Quyền tác giả 2025. Bài viết này chỉ có mục đích cung cấp thông tin và không phải là tư vấn pháp lý. Nội dung của bài viết sẽ có thể được thay đổi vào bất cứ lúc nào, có hoặc không có thông báo. Các quan điểm được bộc lộ trong bài chi là của riêng Enterline & Partners.